Жаһандық жылыну қазіргі кездегі ең өзекті күн тәртібінің бөлігі болып табылады. БҰҰ СО2 шығарындыларын жаппай азайтуға, экологиялық технологиялар мен баламалы энергия көздеріне көшуге шақырады. Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым (БҰҰ бөлімшесі) баяндаманы толығымен жариялады, оған сәйкес алдағы бес жылда жердегі температура индустрияға дейінгі деңгеймен салыстырғанда 1,5 ° C-қа артады. Бұл климаттың өзгеруін, құрғақшылықты, дауыл мен су тасқынын, жануарлардың барлық түрлерінің жойылып кетуін және планета мен адамдар үшін басқа да көптеген зардаптарды білдіреді.
Американдық ғалымдар Калеб Вудалл мен Дженифер Уликокс планетамыздың температурасының өсуін бәсеңдетудің және оны толығымен тоқтатудың жолын тапты деп мәлімдейді. Бұл туралы MIT Technology review мақаласында айтылады. Зерттеушілер хризотил-асбест минералын көмірқышқыл газын минералдандыру үшін қолдануды ұсынды.
«Көмірқышқыл газымен реакция жасай отырып, ол негізінен магний карбонатына негізделген минералдар түзеді, мысалы, магнезит — парниктік газды мыңдаған жылдар бойы сақтай алатын тұрақты материал», — делінген мақалада.
Өзінің ерекше құрылымының арқасында хризотил-асбест техникалық сипаттамалары жағынан да, қажетті шығындар көлемі бойынша да СО2 минералдануы үшін оңтайлы таңдау болып шықты.
Зерттеушілер ұсынған әдіс пен табиғи процестердің негізгі айырмашылығы — жылдамдық. Табиғатта жаңбыр суындағы көмірқышқыл газы тау жыныстарының еруін қамтамасыз етеді, содан кейін олар магний, кальций және басқа заттарға айналады. Сумен бірге олар мұхитта болады, онда теңіз мекендеушілері өздері үшін раковиналар мен қаңқалар құрайды, содан кейін бәрі әктасқа айналады.
«Жер бетінде адамзат уақыт ішінде өндірген барлық көмірқышқыл газын байланыстыратын минералдар жеткілікті, тіпті одан да көп. Мәселе мынада, олардың көпшілігі парниктік газдармен жанаспайтын қатты жыныста болады. Тіпті тау жынысы ашылған жағдайда да бұл реакциялар өте баяу жүреді», — дейді ғалымдар.
Сонымен қатар, БҰҰ есептеулері бойынша 2050 жылға қарай шығарындыларды толық жою және ағымдағы ғасырдың соңына дейін 100 миллиардтан 1 триллион тоннаға дейінгі көлемде атмосферадан көмірқышқыл газын шығару талап етіледі.
Бүгінгі таңда тәжірибелер Калифорния штатындағы Сан-Бенито тауындағы жабық асбест шахтасынан алынған үлгілерде жүргізілуде, бірақ олар Географияны едәуір кеңейтуді жоспарлап отыр. Калеб Вудалл мен Дженифер Уликокс СО2-ны жүйелі түрде алып тастау жұмыстарының басталуы алыс емес дейді.
Бүгінгі таңда «көміртекті-бейтарап» тау-кен кәсіпорындарын құру бойынша пилоттық жобалар бар, ал болашақта олар «көміртекті-теріс» болуы мүмкін. Сонымен, Британдық Колумбиядағы кен өндіру кешені гидроэлектростанцияның энергиясы негізінде жұмыс істейтін далалық эксперимент реактивті қалдықтардың тек 30% – ын пайдалану өндірісті бейтарап етеді, ал 50% – ы қосымша көмірқышқыл газын «байланыстыруға» мүмкіндік береді.
«Вудаллдың болжамынша, Вермонттағы асбест кен орнында шамамен 30 миллион тонна қалдық (Белведер таулары, Vermont AsbestosGroup компаниясының тасталған карьері — ред. ескерт.) 12 миллион тонна көмірқышқыл газын ұстай алады. АҚШ-тың Ұлттық ғылым, инженерия және медицина академияларының есептеулеріне сәйкес, бүкіл әлемде тау-кен өндірісі жылына 40 миллион тоннаға жуық көмірқышқыл газын алу үшін жеткілікті мөлшерде жанама өнімдер шығарады. Бірақ бұл жаһандық жылынуға қарсы күрес бекер болмас үшін ұсталуы керек миллиардтаған тонна көмірқышқыл газының аз ғана бөлігі. Сондықтан қажетті деңгейге жету үшін сізге көп минералдар алу керек», – дейді MIT.
Егер сіз барлық қажетті жағдайларды біріктіретін болсаңыз, онда атмосфераны тазарту жобасын жүзеге асырудың ең жақсы шарттары Ресейде екендігі белгілі болады. Бүгінгі таңда біздің еліміз хризотил асбестін өндіру және оған негізделген материалдар өндірісі бойынша көшбасшы болып табылады. Әлемдегі ең ірі екі комбинат — «Ураласбест» және «Оренбургские минералы» — сипатталған технологияны жүзеге асыру үшін барлық қажетті ресурстарға ие.
Де-факто, ресейлік хризотил индустриясы адамзатты жаһандық жылынудан құтқара алады деп айта аламыз (және көп күш жұмсамай). Неліктен? Себебі ол күн сайын ондаған мың тонна өндірілетін алып өндірістік кешен болып табылады, ол минералдануға өте ыңғайлы хризотил диоксидін шығарады. Ресейлік зауыттар хризотилден жасалған өнеркәсіптік өнімдердің 300-ден астам түрін, соның ішінде қол жетімді және берік құрылыс материалдарын, жылу оқшаулауын, атомдық мұзжарғыштарға, зымырандарға, пойыздарға және басқа да күрделі көлік құралдарына арналған құрылымдық элементтерді шығарады. Олар жаппай тұтынушыға арналған қолжетімді тұрғын үйден барлық шағын аудандарды салуда. Үлкен өнеркәсіптік алаңдарға тағы бір технологияны енгізу қиын емес-бұл техникалық мәселе (және, әрине, инвестиция көлеміне тікелей байланысты). Дегенмен, егер түр ретінде біздің планетамыздың және адамзаттың болашағы қауіп төндіретін болса, мүмкін инвестиция жақсы нәтиже беретін шығар?
